Alzheimer ve Depresyon Tanýlý Gruplar ile Normal Örneklemde, Kiþisel ve Toplumsal Olaylara Ýliþkin Otobiyografik Bellek Özellikleri

Fatma Uçar Boyraz, Nurhan Er
2007; 22(60):45-64

[English Summary]    [Turkish PDF]    [English PDF]    [Mail to Author]

Bu çalýþmanýn temel amacý, kiþisel ve toplumsal olaylara iliþkin otobiyografik bellek özelliklerini farklý örneklemlerde incelemektir. Bu amaçla 60 Alzheimer, 39 depresyon tanýlý katýlýmcýdan ve demografik özellikler açýsýndan diðer gruplara benzeyen 45 kiþilik gruptan veri toplanmýþtýr. Veri toplama iþlemi, Otobiyografik Bellek Özellikleri Ölçeði (Er, Adalý, Olcay, Çavuþoðlu ve Þimþek, 2004) ve Otobiyografik Bellek Ölçeði / þaþ Anýlar Alt Boyutu (Er ve Uçar, 2004) aracýlýðýyla gerçekleþtirilmiþtir. Uygulamalar bireysel olarak yapýlmýþtýr. Verilerin deðerlendirilmesi sýrasýnda, aktarýlan anýlar; akýcýlýk, teþviksiz aktarým, ayrýntýlandýrma düzeyi ve kendini anýnýn merkezine koyabilme düzeyi olmak üzere dört temel boyutta puanlanmýþtýr. Ayrýca hem aný aktarýmlarýndan hem de ölçeklere verilen yanýtlardan hareketle, otobiyografik bellek özellikleri deðerlendirilmiþtir. Benzer bir deðerlendirme, “zihin bulanýklýðý” açýsýndan da yapýlmýþtýr. Elde edilen sonuçlar beklendiði gibi, Alzheimer hastalarýnýn zihin bulanýklýðý dýþýndaki boyutlarda diðer iki gruptan daha düþük puan aldýðýný; her grupta ve bütün boyutlarda kiþisel olaya iliþkin otobiyografik anýnýn, toplumsal olaya iliþkin otobiyografik anýdan daha iyi hatýrlandýðýný göstermiþtir. Bulgular, Alzheimer'daki unutma faktörünün, zihin bulanýklýðýyla seyrettiðine ve bu grubun unutkanlýklarýna yönelik düþük farkýndalýða sahip olduðuna da iþaret etmektedir. Depresyon grubunun anýlarýný, karþýlaþtýrma grubunda bulunanlar kadar iyi hatýrlamadýklarý elde edilen bir diðer sonuçtur. Buna karþýn genel olarak bulgular, otobiyografik bellek ile benlik arasýnda güçlü bir bað olduðuna ve otobiyografik belleðin nörolojik temelli unutmada bile kiþilerin benliklerini korumaya yönelik hizmet ettiðine destek saðlamýþtýr.

Anahtar Kelimeler: Kiþisel olaya iliþkin otobiyografik aný, toplumsal olaya iliþkin otobiyografik aný, zihin bulanýklýðý, Alzheimer, depresyon