Gerek
kültürlerarası karşılaştırmalarda, gerek belirli bir kültür içerisindeki
gruplararası karşılaştırmalarda ölçme eşdeğerliğinin sağlanması temel
metodolojik problemlerden birisini oluşturmaktadır. Ölçme eşdeğerliğinin
incelenmesinde son yıllarda giderek yaygınlaşan madde-cevap kuramına dayalı
modellerden yararlanılmaktadır. Madde ve Test Fonksiyonlarının Farklılaşması
(Differential Item-Test Functioning, DIF-DTF) genel başlığı altında ele alınan
bu modeller, gözlenen test puanları ile bunların altında yatan örtük özellik
arasındaki ilişkinin, karşılaştırma grupları açısından eşit olup olmadığının
incelenmesine dayalıdır. Ölçülen özellik bakımından aynı düzeyde bulunan, fakat
farklı gruplara ait kişilerin maddeyi anahtarlanan yönde cevaplama olasılıkları
farklılaştığında, madde fonksiyonlarının farklılaşması ya da maddenin
karşılaştırma grupları için yanlı olması söz konusudur. Araştırmamızda 1807
kişilik bir öğrenci örneklemi üzerinde, bir kişilik alt ölçeğinin (Yumuşak
Başlılık) 16 maddesinin kız ve erkek öğrenciler için madde fonksiyonlarının
farklılıkları incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda 16 maddenin hepsinin
iki parametreli modele uyum sağladığı, beş maddenin kız ve erkek öğrenciler
arasında farklılık gösterdiği görülmüş, bu maddelerin özellikleri incelenmiş,
toplam ölçek bazında nasıl ele alınabileceği tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ölçek eşdeğerliği, Madde Fonksiyonlarının Farklılaşması (DIF), gruplararası karşılaştırmalar